Tarihi yapıların korunması, kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılabilmesi adına önemli bir konudur. Ancak bu yapıların özgün işlevlerini devam ettirebilmeleri günümüzün şartlarına göre çok da mümkün olamamaktadır. Bu nedenle tarihi yapılar, genellikle kültür ve eğitim yapısı olarak yeniden işlevlendirilmektedir. Kültür yapılarından olan müzeler ise tarihi yapının niteliği ile örtüşen en belirgin ve yaygın kullanımlar arasında yer almaktadır. Son yıllarda değişime uğrayan müze tasarımı yaklaşımı tarihi yapıların müze olarak yeniden işlevlendirilmesine farklı bakış açıları getirmektedir. Bu çalışmada müze olarak yeniden kullanılan tarihi yapıların çağdaş müzecilik anlayışı ile etkileşimi ele alınmakta ve örnekler üzerinden değerlendirmeler yapılmaktadır. Tarihi yapıların yeniden işlevlendirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar tanımlanmakta, müze kavramı ve yeni müzecilik anlayışı açıklanmakta, sonrasında ise müze olarak işlevlendirilen tarihi yapılar yeni müzecilik anlayışı bakımından incelenmektedir. Çağdaş müzecilik anlayışının tarihi yapıların müze olarak işlevlendirilmesine getirdiği yenilikçi yaklaşımlar Samsun Kent Müzesi ve Panorama 1919 Müzesi örneği üzerinden incelenmekte ve değerlendirilmektedir. Araştırmanın sonucunda çağdaş müzecilik anlayışında erişilebilirlik, katılımcılık ve eğitim konularının önemli bir yer tuttuğu görülmüş ve bu özelliklerin de kültürel mirasın devamlılığına olumlu etkileri olduğu saptanmıştır.

Keywords - tarihi yapılar, yeniden kullanım, müze, Samsun Kent Müzesi, Panorama 1919 Müzesi

[1] 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2863.pdf
[2] Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Milli Komitesi (International Council on Monuments and Sites) International Charter for The Conservation and Restoration of Monuments and Sites (The Venice Charter 1964/ Venedik Tüzüğü), http://www.icomos.org.tr/
[3] Silier, O., “Dünyada ve Türkiye’de Kent Müzeleri”, Ege Mimarlık, Mimarlar Odası İzmir Şubesi, İzmir, ss. 16-17, 2010.
[4] Ruskin, J., On Art and Life, Penguin Books, Londra, 21-70 2004.
[5] Türk Dil Kurumu Sözlükleri TDK https://sozluk.gov.tr/
[6] Kandemir, Ö.; Uçar, Ö., “Değişen Müze Kavramı ve Çağdaş Müze Mekanlarının Oluşturulmasına Yönelik Tasarım Girdileri”, Sanat ve Tasarım Dergisi, Anadolu Üniversitesi, Sayı:9, ss. 17-47, 2015.
[7] Levy, F., “Maddi Olmayan Müzeye Doğru”, Kent, Toplum, Müze-Deneyimler, Katkılar, Ed: Burçak Madran, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 47-51, 2001.
[8] Carrozzino, M., Bergamasco, M., “Beyond virtual museums: Experiencing immersive virtual reality in real museums”, Journal of Cultural Heritage 11, 452, 2010.
[9] 3XN Architects https://3xn.com/project/mec-moscow
[10] Görsel Sanatlar Derneği Platformu (GSD_P) Müzemi İstiyorum Paneli-3 / Müze 2014
https://www.youtube.com/watch?v=ssoTI4VbWnU
[11] İstanbul Resim ve Heykel Müzesi Üzerine Emre Arolat ile Söyleşi https://www.hevalzelihayuksel.com/istanbul-resim-ve-heykel-muzesi-uzerine-emre-arolat-ile-soylesi/
[12] http://www.samsunkentmuzesi.com/
[13] Güven, R. F., “Samsun’da Bir TCDD Lojmanı Restorasyon Önerisi”, Tez Danışmanı: Prof. Dr. Gediz URAK, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, ss. 10. 2011.
[14] http://siluetmimarlik.com/page/samsun-1919-panoroma-muzesi
[15] Mustafa Güner Arşivi
[16] Giorgi Tsanatskenishvili Arşivi
[17] Fatih Us Arşivi