Radyoterapi Alan Hastaların Bakım Verenlerinin Yaşadıkları Güçlükler Ve Bakım Yükleri
Gülşah Erinmez1, İlknur Avci2*
1Ondokuz Mayıs University, Samsun, Turkey
2Ondokuz Mayıs University, Samsun, Turkey
* Corresponding author: ilknursezera@hotmail.com
Presented at the 4th International Symposium on Innovative Approaches in Health and Sports Sciences (ISAS WINTER-2019 (HSS)), Samsun, Turkey, Nov 22, 2019
SETSCI Conference Proceedings, 2019, 12, Page (s): 123-130 , https://doi.org/10.36287/setsci.4.9.080
Published Date: 23 December 2019
Bu araştırmanın amacı, radyoterapi alan hastaların bakım verenlerinin yaşadıkları güçlükleri ve bakım yüklerini belirlemektir. Tanımlayıcı araştırma ilkelerine uygun olarak yapılan bu çalışma, Kasım 2015 – Mart 2016 tarihleri arasında Samsun’da bir hastanenin Onkoloji Kliniği Radyoterapi Ünitesi’nde kayıtlı radyoterapi alan hastaya bakım veren ve çalışmaya katılmayı kabul eden 215 bakım veren ile yapılmıştır. Araştırmanın verileri “Veri Toplama Formu” ve “Zarit Bakım Yükü Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS V 23 ile analiz edilip yüzdelik, One-Way Anova, Post Hoc Tukey HDS ve Tamhanes T2 testleri kullanılmıştır. Araştırmada, radyoterapi alan hastaya bakım verenlerin yaş ortalamaları 39,69±11,95 olup yaş ile anlamlı ilişki yoktur ve lisans ve üzeri öğrenime sahip olanların bakım yükü daha düşüktür (p<0,05). Çalışma kapsamındaki bakım verenler arasında sosyal güvencesi olmayanların bakım yükü daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Geliri giderine denk olan bakım verenlerin bakım yükünün daha yüksek olduğu ve bakım yükü ile gelir durumu arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p<0,05). Aile tipi, bakım verenlerin hastaya yakınlık derecesi, bakım verenlere bakımda destek olan kişi varlığı durumu ve destek olan kişilerin kimliğinin de bakım yükünü etkilediği belirlenmiştir. Sağlığı tanımlama ile bakım yükünün etkilendiği belirlenmiştir. Bakım verenlerinin bakım yükünün orta düzeyde olduğu ve bakım vermenin günlük yaşam aktivitelerini etkilediği bulunmuştur.
Keywords - Radyoterapi, Kanser, Bakım Yükü, Bakım Veren
Akgün Şahin Z, Polat H, Ergüney S. Kemoterapi aşan hastalara bakım verenlerin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009, 12:2, 1-9.
Bağçivan G, Uysal N, Karaaslan A, Kapucu S, Talas MS, Terakye G. Türkiye’de 2009-2013 yılları arasında yayınlanmış olan onkolji hemşireliği alanında yapılmış araştırmaların incelenmesi: sistematik derleme. Türk Onkoloji Dergisi 2015; 30(1): 5-15.
Çelik A. Radyoterapi sonucu gelişen yan etkiler ve hemşirelik yaklaşımı. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2014; 3(3):933-947.
Çivi S, Kutlu R, Çelik HH. Kanserli hasta yakınlarında depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Gülhane Tıp Dergisi 2011,53:248-253.
Duru Aşiret G, Çetinkaya F. Bakım verenlerin evde bakım hizmetlerinden beklentileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi 2016; 9(4):120-125.
Erdoğan Z, Emre Yavuz D. Kanserli hastaların bakım vericilerinde yaşam kalitesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2014; 23(4): 726-736.
Globocan 2019. New global cancer data Globocan 2018. https://www.uicc.org/news, 2019.
Karabuğa-Yakar H, Pınar R. Kanserli hastalarda bakım veren aile üyelerinin yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2013;15(2),1-16.
Kizir A, Güveli ME. Radyoterapinin İlkeleri. Can G. Editör, Onkoloji Hemşireliği. 1. Baskı, İstanbul, Nobel Tıp Kitapevleri. 2014;133-146.
Koç Z, Sağlam Z, Çınarlı T. Kanser tanısı almış olan bireylere bakım veren hasta yakınlarının bakım verme yükü ile etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 1(1): 99-116.
Orak O, Sezgin S. Kanser hastasına bakım veren aile bireylerinin bakım verme yüklerinin belirlenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2015; 6(1): 33-39.
Özdemir S, Öner-Dinçbaş F, Atkovar G, Özbek Ö, Özmen M. Radyoterapi uygulanan kanser hastalarının psikososyal özellikleri ve radyasyon onkoloğundan beklentileri. Türk Onkoloji Dergisi 2011, 26(1): 12-17.
Selçuk Tosun A, Doğan S, Tekinsoy Kartın P, Zincir H. Radyoterapi uygulanan kanser hastalarının bakım vericilerinin bakım verme yükü ve yaşam kalitesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2015;18:1.
Şen F, Aydıner A. Kanserde tanı, sınıflandırma ve evrelendirme. Can G. Editör, Onkoloji Hemşireliği, 1. Baskı, İstanbul, Nobel Tıp Kitabevleri. 2014; 73-91.
Taşdelen P, Ateş M. Evde bakım gerektiren hastaların bakım gereksinimleri ile bakım verenlerin yükünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi 2012; 9(3): 22-29.
Uğur Ö, Fadıloğlu Ç. Kanser hastasına bakım verenlere uygulanan planlı eğitimin bakım veren yükü üzerine etkisi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi 2012; 53-58.
World Health Organization 2018. Latest global cancer data: Cancer burden rises to 18.1 million new cases and 9.6 million canser deaths in 2018. https://www.who.int/cancer, 2018.
Yeşil T, Çetinkaya Ulusoy E, Korkmaz M. Kronik hastalığı olanlara bakım verenlerin bakım yükü ve yaşama kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 5(4): 54-66.
Zaybak A, Güneş Ü, Günay İsmailoğlu E, Ülker E. Yatağa bağımlı hastalara bakım veren bireylerin bakım yüklerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık bilimleri Dergisi 2012; 15(1): 48-54
![]() |
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License 4.0, which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited. |