Presented at the 2nd International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies (ISAS2018-Winter), Samsun, Turkey, Nov 30, 2018

SETSCI Conference Proceedings, 2018, 3, Page (s): 416-424 , https://doi.org/

Published Date: 31 December 2018    | 1401     15

Ülkemizde değişen kentleşme olgusunun beraberinde getirdiği sorunların aşılabilmesi için hem yerel hem de ulusal
yönetim mekanizmaları yoğun çaba harcamıştır. Oluşturulan ve uygulanan yönetmelikler ile standartlar; kullanıcı
gereksinimlerini karşılamakta yetersiz kalmaktadır. Hareket durumları ve gerekli ölçüleri dikkate alınarak belirlenmiş “ortalama
insan” verileri tasarım ölçütü olarak kabul edilemez. Zira aynı toplum içerisinde, yaşamlarını fiziksel çevrede bulunan engeller
sebebiyle istenilen düzeyde devam ettiremeyen farklı fiziksel özelliklere sahip kişiler; yaşlılar, çocuklar ve fiziksel engelli kişiler
de bulunmaktadır.
Kentsel alanların yeniden örgütlenmesi sürecinde, erişilebilirlik kavramı tasarımcıların öncelikleri arasında yer edinmiş ve
fiziksel çevrelerin herkes tarafından erişilebilen ve tam katılım sağlanabilen kent ergonomilerini referans alarak üretilmesi
gerekliliği benimsenmiştir. Bu bağlamda, mevcut kent yapısı ile yapı stoğu arasında iletişim kurarak fiziksel kademelenme
sistemi oluşturan ve kamusal alanın bir parçası olarak değerlendirilen kent meydanları, otoparklar, yaya geçitleri, kaldırımlar,
rampalar, kent mobilyaları vb. kentsel öğelerin ve kentin fiziksel dokusunu tanımlayan diğer tüm yapısal ögelerin erişilebilir
nitelikte olması büyük önem taşımaktadır.
İçerisinde varlığını sürdüren bireylerin temel gereksinimlerine cevap verebildiği ölçüde anlam kazanan kentsel alanların, kentin
sunduğu fiziksel imkânlardan yararlanan herkesin yaşam koşullarına uygun hale getirilmesi hususunda gereken motivasyonu
sağlamak amacıyla gerçekleştirilen araştırmanın sonucunda, ulusal ölçekte geçerliliğini sürdüren yaklaşımlar yasal
düzenlemelerle sentezlenmiş ve engelli bireyler tarafından erişilebilir kent kurgularına yönelik ergonomik gereksinimlerin tespiti
sağlanmıştır. Ayrıca erişilebilir kenti oluşturan unsurların tasarım sürecini ilgilendiren kararlar, ihtiyaç duyulan kullanıcı odaklı
gereklilikler ve uygulama pratikleri içeren çözümler teknik anlatımlarla tanımlı hale getirilmiş ve kentin sunduğu imkânların
engelli bireyler için erişilebilir kılınmasına yönelik ergonomik yaklaşımlar aktarılmıştır.  

Keywords - Engelli, engellilik, ergonomi, kent ergonomisi, erişilebilirlik

[1] Çelikyay, S., Karayılmazlar, A. S. (2016). Bartın Kent Merkezindeki Kamusal Alanların Kentsel Ergonomi ve Kent Kimliği Açısından İncelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(2): 224-238.
[2] Habermas, J. (1995). Kamusal Alan: Ansiklopedik Bir Makale. (N.Erol, Çev.) Baskı Yeri: Birikim Yayınevi.
[3] Evcil, A. N., Yalçın Usal, S. S. (2013). Engelliler ve Kent Ergonomisi: Kadıköy ve Üsküdar Meydanları Örnekleri. K. Ergün, D. Gönen, O. Kon (Eds.), 19. Ulusal Ergonomi Kongresi Bildiriler Kitabı (239-249). Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü & Türk Ergonomi Derneği.
[4] Önder, H. H., Gül, M., Ergüldürenler, G. (2013). Eğitim Ortamında Ergonomi Kullanılması ve Örnek İdeal Sınıf Çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(Büro Yönetimi Özel Sayısı): 41-55.
[5] IEA (International Ergonomics Association), 2016.
[6] Kalınkara, V. (2017). Yaşlanan Kentler: Kentsel Alanda Aktif Yaşlanmayı Destekleyecek Kapsayıcı Tasarım ve Ergonomi. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 11(24): 229-248.
[7] Çakır Sümer, G. (2015). “Engelsiz Şehir” Kavramı Açısından Malatya. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(1): 139-157.
[8] Akın, G., Önal, S. (2016). Kentsel Alanların Tasarımında Ergonomik Sorunlar. AÜDTCF, Antropoloji Dergisi, 31: 51-60.
[9] Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 2014.
[10] TS 12576, Şehir içi yollar - Kaldırım ve yaya geçitlerinde ulaşılabilirlik için yapısal önlemler ve işaretlemelerin tasarım kuralları.
[11] WDU, USTAD, Universal Standards for Persons with Disabilities, Engelliler için Evrensel Standartlar Klavuzu.
[12] ADA, (American Disabilities Act), 1994.
[13] https://www.trthaber.com/haber/gundem/avmlerde-engelli-otoparkiniisgal-edenlere-kotu-haber-311510.html
[14] https://www.ntv.com.tr/saglik/engelli-rampasina-park-eden-aracaceza,fs26VnJFok64qU-J_EthLA
[15] http://www.manavgathaber.com/manavgat-ta-engelli-vatandaslardusunulmuyor/2048/
[16] http://www.hurriyet.com.tr/engelliler-yolu-engellerle-dolu-37186700
[17] https://www.birgun.net/haber-detay/direkler-arasina-engelli-yoludosediler-91058.html
[18] http://fotoanaliz.hurriyet.com.tr/galeridetay/67669/4369/1/baskentinengelli-kaldirimlari
[19] http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/ayse-arman/ayse-yle-semraengelli-istanbul-ozurlu-26705105
[20] https://www.timeturk.com/bedensel-engellilerden-engelli-dostu-esnafprojesi/haber-277902
[21] https://www.anadolugazete.com.tr/yurdum-insanindan-sasirtanmanzaralar-17840h.htm
[22] https://www.google.com.tr/imgres?imgurl=http%3A%2F%2Fvoiceoft heisland.com%2Fwp-content%2Fuploads%2F2017%2F12%2F5-3.jpg&imgrefurl=https%3A%2F%2Fwww.voiceoftheisland.com%2Fe
ngelli-vatandaslara-engelli-yayagecidi%2F65179%2F&docid=74wH_HKkZ8j8HM&tbnid=0wl0svDb_nKoEM%3A&vet=10ahUKEwi8yZaMx9zeAhVpoYsKHZxKAU4Q
Mwh0KCkwKQ..i&w=450&h=600&bih=762&biw=1600&q=engelli%20yaya%20ge%C3%A7itleri&ved=0ahUKEwi8yZaMx9zeAhVpoYsKHZxKAU4QMwh0KCkwKQ&iact=mrc&uact=8
[23] https://www.haberler.com/gorme-engelliler-icin-yapilan-sari-serityoluna-8140949-haberi/
[24] http://www.caddegazetesi.com/haber-beylikduzu-belediyesi-ne-atmtepkisi-4331.html