Presented at the 2nd International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies (ISAS2018-Winter), Samsun, Turkey, Nov 30, 2018

SETSCI Conference Proceedings, 2018, 3, Page (s): 450-453 , https://doi.org/

Published Date: 31 December 2018    | 1286     11

Türkiye mimarlık tarihinde önemli bir yeri olan cumhuriyet dönemi mimarlığı, yeni bir devletin inşasını temsil etmenin
yanı sıra, Türkiye Cumhuriyetindeki sosyal yaşamın değişimini de göstermektedir. Yönetim biçimi olarak Cumhuriyet’in kabul
edilmesiyle birlikte pek çok alanda reformlar yapılmış, yeni mekân gereksinimlerinin karşılanması için kent ve yapı ölçeğinde
planlamalar hızlanmıştır. Şehir planlamalarında seküler kamusal mekân oluşturma gereksinimi, ülke genelinde her yerleşim yeri
için planlanmış parkların gelişmesini sağlamıştır. Parklar, toplumun dinlenme, eğlenme, egzersiz yapma gibi ortak ihtiyaçlarını
gidermenin yanı sıra cumhuriyet sonrası sosyal yaşamın sembollerinden biri olmuştur. Osmanlı Devleti’nin son yıllarında çok
az sayıda bulunan halka açık yeşil alanlar, cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra yepyeni bir ideolojik anlam kazanarak, ülkenin
her yerinde yapılmaya başlanmış ve kent yaşamının vazgeçilmez parçasından biri olmuştur. Parklar, yeşil alana sahip olmanın
yanı sıra, içinde anıt, havuz gibi öğeler bulundurabilen hatta spor salonu, gazino binası gibi yapı öğelerine sahip olabilen kamusal
mekânlar olarak da karşımıza çıkmaktadır. Cumhuriyet dönemi parkları, barındırdıkları ideolojik anlamla birlikte, birçok şehirde
aynı dönemlerde tasarlanmış olmaları, halkın ihtiyaçlarını ve dönemin kent planlamalarını ve mimarisini yansıtmaları açısından
önemlidir. Köklü bir tarihe sahip olan birçok millete ev sahipliği yapmış olan Samsun şehri, Atatürk’ün yola çıkarak bağımsızlık
mücadelesini başlattığı şehir olmasından dolayı cumhuriyetin sembollerinden biridir. Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılmış olan
Samsun Gazi Parkı, mevcut konumunu koruyarak, değişimler gözlense de günümüze kadar gelmiştir. Bu bildiride, Gazi Parkı’nın
yapım yılına, konumuna, eski kullanımına, yapıldığı çevre ile ilişkisine, içinde bulunan peyzaj ve yapı öğelerine, günümüzdeki
kullanım durumuna yer verilecek ve değerlendirilmesi yapılacaktır.  

Keywords - Erken Cumhuriyet Dönemi Sembollerinden Samsun Gazi Parkı’nın Değerlendirilmesi

[1] İ. Tekeli ve İ. Ortaylı, Türkiye'de Belediyeciliğin Evrimi, cilt 1, E. Türkcan, Dü., Ankara: Türk İdareciler Derneği, 1978, p. 89.
[2] M. Yazıcı, Resolvıng The Hıstorıc Urban Tıssue By Tracing The Changes As A Basis For Its Conservation: Samsun From 20th Century Untıll Today, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Mimarlık Anabilim Dalı Restorasyon Bölümü, ODTÜ, Ankara, 2013.
[3] E. Sancak, Samsun Mimarlar Odası Semineri, Samsun, Merkez: Samsun Mimarlar Odası, 2018.
[4] B. Sarısakal, «http://www.bakisarisakal.com,» 1 Haziran 2018. [Çevrimiçi]. Available: http://www.bakisarisakal.com.
[5] S. Bozdoğan, Modernizm ve Ulusun İnşası- Erken Cumhuriyet Türkiye'sinde Mimari Kültür, İstanbul: Metis Yayınları, 2002, p. 94.
[6] M. Şevki, «Memleket Köşeleri: Görüşler ve temenniler,» Arkitekt, pp. 172-174, 1934.
[7] G. Institut, «http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/arc/kri/trindex.htm,» 1 Haziran 2018. [Çevrimiçi]. Available: http://www.goethe.de/ins/tr/ank/prj/urs/arc/kri/trindex.htm.