Mimarlık eğitimi öğrencilerin karmaşık tasarım problemi hakkında kendi yaratıcı düşünceleri ile geliştirdikleri özgün tasarım yaklaşımlarını içerir. Mimari tasarım stüdyosunda izlenen yöntemler, eğiticinin gösterdiği yollar, tasarımcının deneyimleri ve izlediği yollar sonuç ürünün oluşmasında etkili olmaktadır. Tasarım kararlarının alınıp somut bir çalışmaya dönüştürülmesine kadar geçen evrede, mimarlık eğitimi öğrencileri tasarımlarını biçimlendirirken hep öklid kullanarak veya temel geometrik elemanların biçimlerini bozarak tasarımlarını gerçekleştirmektedir. Üretken sistemlerin temel özelliği de bilim dallarındaki geometrik kuralları kullanarak işlemler yapmaktır. Bu doğrultuda da Gazi Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğrencileri ile kentsel strüktür tasarımı üzerine bir alan çalışması yapılmıştır. Kentsel strüktür tasarımın farklı bir geometrik kurgu ile nasıl geliştiğinin belirlenmesi hedeflenen bu çalışmada, öğrencilerin tasarımlarını gerçekleştirirken geometri ve matematik ile doğrudan bağlantılı olan üretken sistemlerden fraktal ve voronoiyi kullanarak çalışmalarını yapmaları istenmiştir. Böylelikle fraktal ve voronoi kullanılarak yapılan kentsel strüktürler üzerine bir inceleme yapılmıştır. Strüktür geleneksel anlamda taşıyıcı elemanlar olarak tanımlanırken, üretken sistemler ile yapılan çalışmalarda kentsel strüktür kavramının daha çok kenti bölücü elemanlar olarak tanımlandığı saptanmıştır. Öğrenciler tasarımlarını gerçekleştirirken kentteki mevcut cadde, sokak ve park gibi açık alanları, insan ölçeğini de gözeterek devam ettirmiş ve nitelikli kentsel çevreler tasarlamışlardır. Kentsel strüktürler üzerine bir deneme olarak yapılan bu çalışmada, fraktal ve voronoi; hem kentsel kurgu hem de bir örüntü oluşturma bağlamında tipolojik özelliklerin de göz önünde bulundurularak tasarımın bir bütün olarak ele alınmasında etkili bir rol oynamış olması açısından tasarımda kullanılabilir bir yöntem olarak belirlenmiştir.

Keywords - Tasarım, Geometri, Üretken Sistemler, Kentsel Strüktür, Fraktalle, Voronoi

[1] Kavurmacıoğlu, Ö., 2013. Strüktür Tasarımında Geometri ve Matematiksel Model İlişkisi, Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, Cilt 6(2), 59-76.

[2] Değirmenci B. F. (2009). Fraktal Geometri ve Üretken Sistemlerle Mimari Tasarım, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 10,16,17.

[3] Alga, R., 2005. 19. Yaşam Döngüsüne Bağlı Olarak Konut Tasarımını Etkileyen Faktörler, YükselLisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

[4] Thorns, D. C., 2004. Kentlerin Dönüşümü, Soyak Yayınları, İstanbul.

[5] Fischer, T. ve Herr, C. M., 2001. Teaching Generative Design, Proceedings of the 4th Conference on Generative Art.

[6] Alik B. (2015). Mimarlıkta Tasarlama Yöntemleri ve Fraktal Tasarımlar Üzerine Bir İnceleme, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.

[7] Kanatlar Z. (2012). Fraktal Boyuta Dayalı Mimari Bir Analiz: Sedad Hakkı Eldem ve Konut Mimarisi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, 25.

[8] Yılmaz D. (2013). Doğanın Fraktal Geometrisi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyon.

[9] Shadmand S. (2015). Biçim Oluşturmada Doğadan Yararlanılarak Üretken Bir Sistemin Denenmesi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.