Presented at the 4th International Symposium on Innovative Approaches in Architecture, Planning and Design (ISAS WINTER-2019 (APD)), Samsun, Turkey, Nov 22, 2019

SETSCI Conference Proceedings, 2019, 10, Page (s): 194-199 , https://doi.org/10.36287/setsci.4.7.050

Published Date: 22 December 2019    | 922     9

Günümüz oyun yazarlarından Ali Cüneyd Kılcıoğlu'nun incelenen kadın oyunları -yer yer temsiliyeti kullansa da- klasik dramatik yapıyı bozan, daha çok anlatı ekseninde şekillenen oyunlardır. Kılcıoğlu'nun kurduğu anlatı düzeninde -anlatının tabiatı gereği- iki ayrı dünyadan bahsetmek mümkündür: anlatıcının dünyası ve anlatının dünyası. Anlatıcının dünyası yani oyuncunun dünyası, ‘şimdi ve burada’ geçmektedir. Anlatının dünyası yani rol kişisinin dünyası ise, ‘o zaman ve orada’da geçmektedir. ‘Şimdi ve burada’; oyuncunun uzamı, ‘o zaman ve orada’ ise; rol kişisinin uzamıdır. Oyuncu bir oyunda sadece bir rol kişisini canlandırıyorsa, rol kişisinin ‘o zaman ve orada’sını kendi zamanına bir diğer ifadeyle ‘şimdi ve burada’sına taşır. Yani, tek bir uzam değiştirir. Bir oyuncu oyunda birden çok rol kişisini canlandırırsa birden çok uzam değiştirir. Oyun kişisinin değiştirdiği iki uzam arasında teatral olan oluşur. Teorisyen, yazar Josette Féral, teatral olanı öznenin durmak bilmeyen yersizleşmesi ve özne alanının merkezsizleştirilmesi olarak tanımlar. Burada özne diye bahsedilen oyuncu olarak düşünülebilir. Oyuncu bir rol kişisinden diğerine geçerken, kendi şimdisinden rol kişisinin zamanına geçer. Oyun içinde oyun olarak da tanımlanabilecek bu durum, Kılcıoğlu oyunlarının biçimsel özelliğidir. Bildiri, bu biçimin /geçişin sebeplerini bir diğer ifadeyle oyunlardaki teatralliği, yazarın seçilen oyunları üzerinden anlamaya çalışacaktır. Analiz edilmek için seçilen oyunlarda kadınlar rolden role girerler. Bildiride bu durumun yani oyunlardaki teatralliğin sebebini -ilk elden bakıldığında-, Foucault’nun özneyi iktidarın inşa ettiği söylemiyle açıklamak mümkündür. Bu tespit biraz inceltilirse, bir diğer yaklaşıma ulaşılabilir. Sosyolog Vehbi Bayhan, bedenin hem fiziksel ve fenomenolojik bakımdan bireysel bir yaratım hem de toplumsal ve kültürel bir üretim olduğunu söyler. Bildiri Kılcıoğlu’nun –seçilen- oyunlarında teatralliğin; oyun içinde oyun oynayan rol kişilerinin bunu yapma motivasyonlarını kişinin toplumsal ve kültürel yönden inşası özelinde inceleyecektir ve nihayetinden bu durumun teatral olduğunu iddia edecektir.

Keywords - Anlatı, Ali Cüneyd Kılcıoğlu,Teatrallik, Toplumsal Beden, Faucault

(1) Kümbetoğlu. B. (2011). Feminist Yöntem ve Kadın Çalışmalarına ilişkin Bazı Sorular, Sorunlar. S. Sancar(Ed), Bir Kaç Arpa Boyu (ss. 475-505). İstanbul: Koç Üniversitesi.
(2) Karacabey. S. (2007). Modern Sonrası Tiyatro ve Heiner Müller, Ankara: DeKi.
(3) Féral. J. (2002). Theatricality: The Spesifiticy of Theatral Language, SunStance(31)
(4) McGillivray, G.(2009) "The Discursive Formation of Theatriciality as a Critical Concept", metaphorik.de.
(5) Fried. M. (2003). Art and Objecthood, C.Harrison&P.Wood(Ed), Art in Theory 1900-1990, Oxford: Blackwell Publishing.
(6) Féral. J. (2002). Theatricality: The Spesifiticy of Theatral Language, SunStance(31)
(7) Feral, J. (Spring 1982), Performance and Theatricaliy: The Subject Demystified, Modern Drama(25), 170-181
(8) (10) Kılcıoğlu. A.C. (2017). Çıplaklar Plajı, İstanbul: Mitos Boyut.
(9) Bayhan. V. (2012-2013 Kasım-Aralık-Ocak). Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet I, Doğu-Batı(63), 147-163.
(10) Kılcıoğlu. A.C. (2017). Çıplaklar Plajı, İstanbul: Mitos Boyut.
(11) Féral. J. (2002). Theatricality: The Spesifiticy of Theatral Language, SunStance(31)
(12) Carlson. M. (2013). Performans: Eleştirel Bir Giriş. (Çev: B. Güçbilmez) Ankara: Dost.
(13)Silverman. K. (2006). Görünür Dünyanın Eşiği. (Çev: A. Onocak) İstanbul: Ayrıntı.
(14) Kılcıoğlu. A.C. (2017). Kocamı Gömme Töreni, İstanbul: Mitos Boyut.
(15) Bayhan. V. (2012-2013 Kasım-Aralık-Ocak). Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet I, Doğu-Batı(63), 147-163.
(16) Direk. Z. (2009).Cinsiyetli Olmak: Sosyal Bilimlere Feminist Bakışlar, Z. Direk(Ed), Judith Butler: Toplumsal Cinsiyet ve Bedenin Maddeleşmesi. İstanbul: YKY.
(17) Kılcıoğlu. A.C. (2017). Çıplaklar Plajı, İstanbul: Mitos Boyut.
(18) Kılcıoğlu. A.C. (2017). Kocamı Gömme Töreni, İstanbul: Mitos Boyut.
(19) Kılcıoğlu. A.C. (2015). Miss Turley, İstanbul: Mitos Boyut.
(20) Kılcıoğlu. A.C. (2015). Miss Turley, İstanbul: Mitos Boyut.
(21) Kümbetoğlu. B. (2011). Feminist Yöntem ve Kadın Çalışmalarına ilişkin Bazı Sorular, Sorunlar. S. Sancar(Ed), Bir Kaç Arpa Boyu (ss. 475-505). İstanbul: Koç Üniversitesi.
(22) Kılcıoğlu. A.C. (2015). Miss Turley, İstanbul: Mitos Boyut.
(23) States. B. O. (1983 October). The Actor's Presence: Three Phenomenal Modes, Theatre Journal(35), 359-375.
(24)Berger. K. (1994). Diegesis and Mimesis: The Poetic Modes and The Matter of Artistic Presentation, The Journal of Musicology(12), 407-433