Presented at the 4th International Symposium on Innovative Approaches in Social, Human and Administrative Sciences (ISAS WINTER-2019 (SHS)), Samsun, Turkey, Nov 22, 2019

SETSCI Conference Proceedings, 2019, 11, Page (s): 208-214 , https://doi.org/10.36287/setsci.4.8.038

Published Date: 23 December 2019    | 2111     8

Türkiye’de tüketim harcamaları içerisinde en fazla payı gıda ve alkolsüz içecek sektörü (%24.45) almaktadır. Bu kapsamda, böylesine önemli bir sektörde tüketici davranışları oldukça önem arz etmektedir.  Bu bağlamda çalışmada, içecek tüketim harcamalarında etkili olduğu düşünülen çok yönlü faktörler ele alınmış ve etkileri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışma, Türkiye’de ilk kez bu gıdayı iki alt gruplara (sıcak ve soğuk içecekler) ayırarak hem harcama kararları ve hem de harcama düzeylerinde etkili olan faktörleri belirlemek için, TÜİK hanehalkı verilerinden oluşan 11255 veri esas alınarak kalıntı-bağımlı çok değişkenli Heckman Örneklem Seçicilik Modelinin tahmini gerçekleştirilmiştir. Bazı öne çıkan sonuçlar şu şekilde sıralanabilir. Çalışmada, sıcak içecekleri, yaşı büyük olan, her türlü eğitim seviyesine sahip, evli, , orta gelir seviyesinde olan, çoğunlukla emekli kadınların daha fazla tükettikleri ve soğuk içecekleri ise belirli bir sağlık sigortası olan, yönetici statüsünde çalışan, gayrimenkul ve özel nakti geliri sahip, evinde internet bağlantısı olan ve çocuklu ailelerin daha fazla tükettikleri ve harcama yaptıkları tespit edilmiştir. Bildiği gibi hem sıcak ve hem de soğuk içeceklerin harcama kararları ve harcama düzeylerinde hane ve hane reislerinin sosyo-demografik ve ekonomik faktörlerinin yön ve büyüklükleri ile birlikte bilinmesinde ilgili gıda sektöründeki paydaşlar tarafından daha etkin pazarlama program ve stratejilerinin oluşturulmasında etkin olacağından çalışma sonuçları ve önerileri açısından oldukça önemlidir.

Keywords - İçecek Tüketimi, Heckman Modeli, Türkiye

[1] (2017) TÜİK web site. Tüketim harcamaları. Erişim http://www.tuik.gov.tr/ PreTablo.do?alt _id=1012
[2] EITS, (2009). Who drinks what: Identifying International drinks consumption trends. 2 nd edition. Erişim: www.euromonitor.com
[3] R.A. Forshees and M.L. Storey, "Total beverage consumption and beverage choices among children and adolescents, "International journal of food sciences and nutrition, vol. 54(4), pp.297-307. 2003.
[4] C.A. Vereecken, M. Covents, C. Matthys, and L. Maes, "Young adolescents' nutrition assessment on computer (YANA-C)," European Journal of Clinical Nutrition, vol. 59(5), pp. 658-667.2005.
[5] H. Ong, M. Meng, L. Wei, Z. Xiawei, and M.C. Wang, "Chinese children at a crossroads: influence of family socioeconomic factors on diet patterns, " Ecology of food and nutrition, 49(4), 247-261.2010.
[6] R. Tari, and F. Pehlivanoglu, "Kocaeli ilinde tüketici davranışlarının gelir-harcama grupları ilişkisi açısından analizi (tüketim harcamaları profili). " Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 13(1), pp. 192-210. 2007
[7] M.P. Zeegers, E. Dorant, R.A. Goldbohm, and P. A. van den Brandt, "Are coffee, tea, and total fluid consumption associated with bladder cancer risk? Results from the Netherlands Cohort Study. "Cancer Causes & Control, vol. 12(3), pp.231-238.2001.
[8] S. French, M. Rosenberg, L. Wood, C. Maitland, T. Shilton, I.S. Pratt, and P. Buzzacott, "Soft drink consumption patterns among Western Australians." Journal of nutrition education and behavior, vol. 45(6), pp. 525-532.2013,
[9] A.L. Beck, A. Patel, and K. Madsen,"Trends in sugar-sweetened beverage and 100% fruit juice consumption among California children." Academic pediatrics, vol. 13(4), pp.364-370. 2013.
[10] E. Han, and L.M. Powell, "Consumption patterns of sugar-sweetened beverages in the United States." Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, vol. 113(1), pp. 43-53. 2013.
[11] S. Park, H.M. Blanck, B. Sherry, N. Brener, and T. O’Toole, "Factors associated with sugar-sweetened beverage intake among United States high school students. " The Journal of nutrition, vol. 142(2), pp. 306-312. 2012.
[12] Y.C. Wang, and S.M. Vine, "Caloric effect of a 16-ounce (473-mL) portion-size cap on sugar-sweetened beverages served in restaurants. " The American journal of clinical nutrition, ajcn-054833.2013.
[13] B.M. Gauthier, J.M. Hickner, and M.M. Noel, "High prevalence of overweight children in Michigan primary care practices. " Journal of Family Practice, vol. 49(1), pp.73-73. 2000.
[14] S.A. Bowman, and B.T. Vinyard, "Fast food consumption of US adults: impact on energy and nutrient intakes and overweight status. " Journal of the American College of Nutrition, vol. 23(2), pp. 163-168. 2004.
[15] L. De Koning, V.S. Malik, E.B. Rimm, W.C. Willett, and F.B. Hu, (2011). "Sugar-sweetened and artificially sweetened beverage consumption and risk of type 2 diabetes in men." The American journal of clinical nutrition, vol.93(6), pp. 1321-1327. 2011.
[16] R. Pabayo, J.C. Spence, N. Cutumisu, L. Casey, and K. Storey, "Sociodemographic, behavioural and environmental correlates of sweetened beverage consumption among pre-school children. "Public health nutrition, vol. 15(08), pp. 1338-1346. 2012.